Athanasius de Grote en Cyrillus van Alexandrië

Athanasius werd te Alexandrië geboren in het jaar 296 en neigde reeds vanaf zijn kindertijd naar het geestelijk leven.
Hij was diaken voor Aartsbisschop Alexander en vergezelde hem naar het Eerste Oecumenische Concilie (Nicea, 325). Tijdens dit Concilie raakte Athanasius bekend om zijn kennis van, zijn toewijding tot en zijn ijver voor de Orthodoxie. Hij droeg op niet geringe wijze bij tot de verwerping van de ketterij van Arius en tot de versterking van de Orthodoxie. Hij schreef de Geloofsbelijdenis (het Credo), die door het Concilie werd aanvaard.
Na de dood van Alexander werd Athanasius verkozen tot Aartsbisschop van Alexandrië. Deze opdracht en roeping behield hij vele jaren, zij het niet altijd op de aartsbischoppelijke troon. Slechts zelden werd hij tijdens zijn leven immers niet door afvalligen vervolgd. Onder de keizers waren het voornamelijk Constantius, Julianus en Valens, die hem vervolgden en onder de bisschoppen, Eusebius van Nicomedië en vele anderen. De ketters die hem belaagden, waren vooral Arius en zijn volgelingen.
Vaak werd Athanasius gedwongen zich te verbergen, soms in een waterput, soms in een graf, soms in private woningen, soms in woestijnen. Tweemaal werd hij gedwongen naar Rome te vluchten. Slechts een korte tijd voor zijn dood mocht hij in vrede leven, als een herder tussen zijn getrouwe kudde, die hem waarlijk liefhad. Weinig in aantal zijn de heiligen, die zo ongenadig werden bespot en zo misdadig werden vervolgd als Athanasius. Zijn edele ziel verdroeg alles geduldig uit liefde voor Christus en beëindigde tenslotte als een overwinnaar deze vreselijke, langdurige strijd. Voor raad, troost en bemoediging bezocht Athanasius vaak Antonius de Grote, die hij als zijn geestelijk vader beschouwde en eerbiedigde.
Als de man die de hoogste waarheid verwoordde, had Athanasius omwille van deze waarheid veel te verduren, tot de Heer hem als Zijn getrouwe dienaar rust schonk in Zijn Koninkrijk tijdens het jaar 373.
Kort na zijn sterven werd Cyrillus te Alexandrië geboren, die net als Athanasius een beroemde Kerkvader en Bisschop van Alexandrië zou worden. Daarom wordt hij vaak samen met Athanasius herdacht.
Ook hij verdedigde de Orthodoxie tegen ketterijen. Waar Athanasius de leer van Arius bevocht (Christus kon niet volledig God zijn.), bestreed Cyrillus de leer van Nestorius (Christus kon niet volledig mens zijn). Cyrillus nam deel aan het Oecumenische Concilie van Efese (431), waar hij de ketterij van Nestorius hielp veroordelen. Naderhand viel hij op door zijn redelijkheid, die zijn vroegere heftigheid had vervangen.
Cyrillus stierf in het jaar 441.

Troparion t.3

Stralend door werken van Orthodoxie, * hebt gij alle ketterijen uitgedoofd, * Overwinningdragende Athanasius en Cyrillus. * Gij hebt het heelal rijk gemaakt door het Rechte Geloof * en daardoor de Kerk heerlijk getooid. * Doe ook ons waardig naderen tot Christus God, ** Die door us gebeden aan allen de grote genade schenkt.

Kondakion t.2

Gij hebt de dogma’s van de Orthodoxie geplant, *maar de doornen der ketterijen uitgerukt. * Zo hebt gij het geloofszaad vruchtbaar gemaakt * door de milde regen van de Geest. ** Daarom bezingen wij u, Heilige Vader Athanasius.

Kondakion t.4

Grote Hiërachen der Orthodoxie, Moedige Strijders voor Christus’ Kerk, * behoed ons allen die tot u zingen: “Red, Medelijdenden, ** hen die u in geloof eren.”